Naar hoofdinhoud Naar footer

Proactieve zorgplanning

Laatst bijgewerkt op: 25-06-2024

Proactieve zorgplanning (of Advanced Care planning (ACP)) is een continu proces van ondersteunend overleg en gezamenlijke besluitvorming met de persoon met dementie en diens mantelzorger. Het is een belangrijk proces omdat het helpt om zinvolle en haalbare doelen te stellen voor de behandeling, zorg en ondersteuning van de persoon met dementie. Als de persoon met dementie hiervoor openstaat, is het advies om het direct na de diagnose op te starten. Zo kan de persoon met dementie nog zoveel mogelijk zelf meedenken en beslissen.

In dit dossier geven we informatie en een overzicht van belangrijke hulpmiddelen om met proactieve zorgplanning aan de slag te kunnen. Daarnaast hebben we op de pagina ‘Specifieke doelgroepen’ aandacht voor: mensen met dementie op jonge leeftijd, mensen met een verstandelijke beperking en mensen met een migratieachtergrond.

YouTube video thumbnail

Proactieve zorgplanning

Vaak wordt gedacht dat proactieve zorgplanning over het levenseinde of medische behandel- en zorgvoorkeuren gaat. Maar proactieve zorgplanning is nog zoveel meer. Het gaat namelijk vooral over het dagelijks leven met dementie, preventie, welzijn, psychosociale zorg en ondersteuning. De focus ligt hierbij vooral op wat de persoon met dementie wél kan en doet. Daarnaast helpt proactieve zorgplanning inderdaad ook om tijdig na te denken over wensen en doelen met betrekking tot het levenseinde en afspraken te maken hierover.

Met proactieve zorgplanning start je direct na de diagnose zodat de persoon met dementie nog zoveel mogelijk kan meedenken en meebeslissen. Wel is het belangrijk dat de persoon met dementie en de mantelzorger ontvankelijk zijn voor het proces van proactieve zorgplanning. Daarnaast werkt het goed als er sprake is van een persoonlijke aanpak die specifiek is afgestemd op de persoon met dementie. Dit in afstemming met andere betrokken professionals. Vaak wordt hiervoor het zorgpleefplan voor gebruikt.

Sommige hulpmiddelen richten zich vooral om proactieve zorgplanning gedurende het gehele proces goed vorm te geven. Deze vind je onder het kopje ‘Hulpmiddelen proactieve zorgplanning’. Andere hulpmiddelen ondersteunen vooral bij het gesprek over de laatste levensfase. Deze hulpmiddelen vind je onder het kopje ‘Hulpmiddelen voor gesprek over laatste levensfase’.

Hulpmiddelen proactieve zorgplanning

  • Proactieve zorgplanning of ‘Advance Care Planning’ (ACP) is een communicatieproces waarbij de persoon met dementie zijn of haar wensen en voorkeuren voor toekomstige zorg bespreekt met naasten en zorgverleners.
  • Markering en proactieve zorgplanning (advance care planning, ACP) zijn belangrijke onderdelen van palliatieve zorg. Om goede zorg te kunnen bieden is het van belang dat zorgverleners hun patiënten kennen en op de hoogte zijn van hun doelen en voorkeuren.
  • Om Advanced Care toe te passen zijn er hulpmiddelen beschikbaar, zoals een handreiking, toolbox, stappenplan of infographic. deze hulpmiddelen ondersteunen zorgverleners of beleidsmakers bij het verbeteren van palliatieve zorg voor de patiënt en zijn naasten.
  • De implementatietoolbox Gesprekswijzer proactieve zorgplanning bij dementie en vergeetachtigheid van Saxion/Windesheim kun je gebruiken om proactieve zorgplanning te implementeren in de eerste lijn. De Gesprekswijzer is ontwikkeld voor professionals in de eerste lijn die zorg verlenen aan thuiswonende mensen met dementie en hun naasten.
  • De Gesprekskaart proactieve zorgplanning helpt zorgverleners om stapsgewijs het gesprek aan te over langdurige zorg. 
  • Het boekje Spreken over vergeten is een hulpmiddel voor mensen met geheugenproblemen en/of dementie om wensen en waarden te bespreken en vast te leggen. Voor zorgprofessionals is er een instructie beschikbaar met uitleg over de interventie en een beschrijving van het werken daarmee.
  • De handreiking Proactieve zorgplanning in de langdurige zorg is opgesteld om de kwaliteit van de langdurige zorg voor dit onderwerp te verbeteren. Het bevat de nieuwste wetenschappelijke inzichten, gecombineerd met ervaring en kennis van zorgverleners, cliënten en naasten.
  • Met ‘Samen beslissen’ kunnen professionals in zorg en welzijn mensen met dementie helpen keuzes te maken en beslissingen te nemen die het beste bij hen passen. Hoe ga je dit gesprek aan? De toolbox bevat tips en materialen voor het proces van samen beslissen.

Hulpmiddelen voor gesprek over laatste levensfase

  • Het samen plannen van zorg in de laatste levensfase is een onderdeel van advance care planning. Deze handreiking is in de eerste plaats bedoeld voor behandelend artsen van patiënten met dementie.
  • Praat over wat je wil in de laatste fase van je leven, zodat  naasten bekend zijn met jouw gedachten en wensen over de laatste fase van je leven. Als je van elkaar weet welke wensen er leven, dan is de kans groot dat ze daadwerkelijk worden gerealiseerd. Daarom vind je op deze website heel veel tips en handige informatie.