Naar hoofdinhoud Naar footer

Proactieve zorgplanning

Proactieve zorgplanning (of Advanced Care planning (ACP)) is een continu proces van ondersteunend overleg en gezamenlijke besluitvorming met de persoon met dementie en diens mantelzorger. Het is een belangrijk proces omdat het helpt om zinvolle en haalbare doelen te stellen voor de behandeling, zorg en ondersteuning van de persoon met dementie. Als de persoon met dementie hiervoor openstaat, is het advies om het direct na de diagnose op te starten. Zo kan de persoon met dementie nog zoveel mogelijk zelf meedenken en beslissen.

In dit dossier geven we informatie en een overzicht van belangrijke hulpmiddelen om met proactieve zorgplanning aan de slag te kunnen. Daarnaast hebben we op de pagina ‘Specifieke doelgroepen’ aandacht voor: mensen met dementie op jonge leeftijd, mensen met een verstandelijke beperking en mensen met een migratieachtergrond.

YouTube video thumbnail

Proactieve zorgplanning

Vaak wordt gedacht dat proactieve zorgplanning over het levenseinde of medische behandel- en zorgvoorkeuren gaat. Maar proactieve zorgplanning is nog zoveel meer. Het gaat namelijk vooral over het dagelijks leven met dementie, preventie, welzijn, psychosociale zorg en ondersteuning. De focus ligt hierbij vooral op wat de persoon met dementie wél kan en doet. Daarnaast helpt proactieve zorgplanning inderdaad ook om tijdig na te denken over wensen en doelen met betrekking tot het levenseinde en afspraken te maken hierover.

Met proactieve zorgplanning start je direct na de diagnose zodat de persoon met dementie nog zoveel mogelijk kan meedenken en meebeslissen. Wel is het belangrijk dat de persoon met dementie en de mantelzorger ontvankelijk zijn voor het proces van proactieve zorgplanning. Daarnaast werkt het goed als er sprake is van een persoonlijke aanpak die specifiek is afgestemd op de persoon met dementie. Dit in afstemming met andere betrokken professionals. Vaak wordt hiervoor het zorgpleefplan voor gebruikt.

Sommige hulpmiddelen richten zich vooral om proactieve zorgplanning gedurende het gehele proces goed vorm te geven. Deze vind je onder het kopje ‘Hulpmiddelen proactieve zorgplanning’. Andere hulpmiddelen ondersteunen vooral bij het gesprek over de laatste levensfase. Deze hulpmiddelen vind je onder het kopje ‘Hulpmiddelen voor gesprek over laatste levensfase’.

Hulpmiddelen proactieve zorgplanning

Hulpmiddelen voor gesprek over laatste levensfase

  • Voor zorgprofessionals is het niet eenvoudig om het gesprek over zingeving in iemands laatste levensfase aan te gaan. De leerinterventie ‘Van Betekenis tot het Einde’ van Vilans is een online training waarin professionals leren hoe je dit gesprek goed kunt voeren.
  • Lees de handreiking ‘Het plannen van zorg in de laatste levensfase bij dementie‘ van het VUmc voor zorgverleners. Vooral het hoofdstuk ‘Stappenplan met praktische tips’ is interessant.
  • De Gesprekshulp latere levensfase bij dementie is bedoeld om te ondersteunen bij het gesprek over dementie in de latere levensfase, en vooral geschikt bij beginnende dementie.
  • De Coalitie van Betekenis tot het einde heeft een handreiking ‘Wat wil ik ?’ gemaakt om in gesprek te kunnen met iemand met een beperking wiens einde nabij is. In aangepaste vorm kun je deze ook gebruiken voor een gesprek over het naderend levenseinde bij andere mensen met dementie.
  • Het formulier ‘Uniform vastleggen proactieve zorgplanning’ helpt om afspraken die voortkomen uit het proces van proactieve zorgplanning eenduidig vast te leggen.
  • De Richtlijn palliatieve zorg voor mensen met dementie helpt bij het formuleren van uitgangspunten voor proactieve zorgplanning voor mensen met dementie en hun naasten.

Meer lezen

  • Het verhaal ‘Het belang van goede samenwerking rondom ACP’  van ROC Friesland gaat over een echtpaar waarbij de man COPD heeft en in de laatste levensfase zit, terwijl de vrouw beginnende dementie heeft. Het gesprek gaat in op hoe het verder moet met mevrouw als meneer komt te overlijden.
  • In de klinische les ‘Kwetsbare ouderen en advance care planning’ staan de ervaringen van een huisarts centraal als het gaat om proactieve zorgplanning bij de zorg aan kwetsbare ouderen.